نفت و گاز

ایران به عنوان قطب انرژی در خاورمیانه، دارای منابع هیدروکربنی مهمی می­باشد، به طوری­که در حال حاضر ذخایر نفت کشور بیش از 712 میلیارد بشکه و ذخایر نفت باقیمانده (نفت با غلظت پایین/ residual oil) در داخل کشور حدود 101 میلیارد بشکه است.

علاوه بر این، سهم ذخایر گاز طبیعی ایران، 6/16 % از ذخایر جهان و 49% از ذخایر خاورمیانه و 38% از ذخایر کشورهای صادرکننده نفت است. نکته قابل توجه دیگر این است که تجمع ذخایر نفتی و گازی ایران نشان‌دهنده این واقعیت است که این کشور جایگاه نخست را در داشتن ذخایر هیدروکربنی در جهان را دارد. بنابراین می­توان گفت که ایران از پتانسیل خوبی در صنایع نفت و گاز برخوردار است. در نتیجه سرمایه­ گذاری در واحدهای صنعتی یا پارک­های شیمیایی، به علت فراوانی منابع تامین انرژی، هزینه پایین گاز طبیعی و الکتریسیته در ایران از آینده خوبی برخوردار خواهد بود.

 

ازدیاد برداشت نفت (Enhanced Oil Recovery) (EOR)

تولید نفت به سه مرحله تقسیم‌بندی می­شود. نخستین مرحله برداشت نفت محدود به هیدروکربن­ هایی است که به صورت طبیعی به سطح آمده و یا با استفاده از تجهیزات بالابر ساخت بشر مانند جک­های پمپی به سطح می­ آیند. دومین مرحله برداشت نفت شامل تزریق آب یا گاز برای جابه­ جایی نفت و انتقال آن به سطح است. برای افزایش تولید نفت نیاز است که مرحله سوم انجام شود که این مرحله به ازدیاد برداشت نفت یا EOR معروف است. با وجود هزینه‌های بالای استفاده از این روش، EOR می­تواند تا 75% برداشت نفت از یک چاه را افزایش دهد. روش EOR از تکنیک­های مختلفی استفاده می­کند که سه تکنیک اصلی مورد استفاده در این روش عبارتند از: بازیابی حرارتی، تزریق گاز و تزریق مواد شیمیایی.

در روش بازیابی حرارتی، گرما به مخزن وارد می­شود تا ویسکوزیته روغن را کاهش دهد. بخار به دفعات زیاد به مخزن تزریق می­شود تا نفت را رقیق کند و قابلیت جریان یافتن آن را افزایش دهد.

تزریق مواد شیمیایی در EOR کمک به آزاد شدن نفت محبوس شده در مخزن می­کند. در این روش مولکول­های با زنجیره طویل که پلیمر نامیده می­شوند به مخزن تزریق می­شوند تا راندمان طغیان آب را افزایش دهند و یا اثربخشی سورفکتانت­ ها را بهبود ببخشند.

تزریق گاز به عنوان سومین متد استفاده شده در ازدیاد برداشت نفت شامل تزریق گاز طبیعی، نیتروژن یا کربن دی­ اکساید به مخزن است. تزریق این گازها می­تواند سبب انبساط و فشردن گازهای درون مخزن شود و یا اینکه در نفت موجود در مخزن مخلوط یا حل شده منجر به کاهش ویسکوزیته و افزایش قابلیت جریان یافتن می­شود.

از میان روش­های مختلف تزریق گاز، استفاده از کربن دی­ اکساید که به روش CO₂-EOR معروف است از محبوبیت بالایی برخوردار است. در حالی­که توسعه اولیه روش CO2-EOR در استفاده از منابع طبیعی کربن دی­اکساید بوده است؛ در حال حاضر تکنولوژی‌ها در حال پیشرفت به سمت استفاده از کربن­ دی ­اکساید تولید شده به عنوان محصول جانبی سایر صنایع هستند. شرکت تپشا یک بسته جامع برای ارتقا و پیشرفت تزریق گاز در روش EOR ارائه کرده است.  متخصصان شرکت تپشا در زمینه سوزاندن حجم زیادی از گاز طبیعی و استفاده از گاز حاصل از احتراق برای حفظ فشار و ازدیاد برداشت نفت (EOR) از میادین نفتی مطالعات زیادی انجام داده‌اند.

تولید PVC از روش استیلن

بعد از پلی ­اتیلن و پلی­ پروپیلن، پلی ­وینیل کلراید (PVC) سومین پلیمر پلاستیکی سنتز شده پرکاربرد در جهان به شمار می­ آید. تقریبا تمام VCM (مونومر وینیل کلراید) تولید شده در جهان برای تولید PVC مصرف می­شود به طوری که مصرف جهانی VCM/PVC در سال 2015 به میزان حدود 43 میلیون تن در سال بوده است. VCM می­تواند هم از اتیلن تولید شود و هم از استیلن. تولید VCM از روش اتیلن محدودیت ­هایی از جمله محدودیت دسترسی به خط انتقال اتیلن و همچنین حجم اتیلن تولیدی در کشور دارد. این در حالیست که استفاده از روش استیلن این محدودیت­ها را نداشته و در هر نقطه از کشور امکان تولید PVC به این روش وجود دارد.

شرکت تپشا برای اولین بار تولید PVC به روش استیلن را که محدودیت­ های روش اتیلن را ندارد را پیشنهاد داده است.

استیلن می­تواند از گاز طبیعی و ذغال­ سنگ تولید شود و یا از اتیلن تولید شده به روش کراکینگ، استخراج گردد. یکی از مزیت­ های این روش این است که در این فرایند در طی تولید استیلن از گاز طبیعی از طریق فرآیند اکسیداسیون جزیی (POX)، گاز سنتز نیز به عنوان محصول جانبی تولید می­شود که می­توان از آن برای تولید متانول یا سایر مشتقات باارزش گاز سنتز مانند آمونیاک، فرمالدهید، استیک اسید و مونومر اتیلن گلایکول (MEG) استفاده کرد.

متانول یکی از مواد شیمیایی با اهمیت در اتصال زنجیره ارزش مواد در صنایع پتروشیمی به شمار می­ آید و می­تواند به صورت محصول نهایی یا ماده واسطه مصرف شود. یکی از اهداف دنبال شده در ششمین برنامه 5 ساله توسعه اقتصادی در کشور دنبال می‌شود؛ توسعه و گسترش صنایع پایین‌دستی متانول مانند MTO (تبدیل متانول به الفین)، MTP (متانول به پروپیلن)، دی­ متیل اتر (DME، (MTBE و سایر مواد است.

شرکت تپشا آماده انجام هرگونه مطالعه، طراحی و ارائه مشاوره در زمینه احداث صنایع و یا پارک­های شیمیایی مبتنی بر متانول و اجرای پروژه­ هایی که بخشی از صنایع پایین دستی متانول را در کشور گسترش می­دهند، می‌باشد. شرکت تپشا معتقد است که با در نظر گرفتن منایع فراوان، انرژی ارزان و دسترسی آسان ایران به دریاها، گسترش و تکمیل زنجیره ارزش مواد و منابع موجود، منجر به بهبود رشد اقتصادی کشور می­شود.